Cymbidium -Thổ Lan


World Wild Orchids


Cymbidium


Cymbidium
aloifolium
Cymbidium
atropurpureum
Cymbidium bicolor
subsp. obtusum
Cymbidium bicolor
subsp. pubescens
Cymbidium
canaliculatum


Cymbidium
chloranthum
Cymbidium elegans Cymbidium
erythraeum
Cymbidium
erythrostylum
Cymbidium faberi


Cymbidium
finlaysonianum
Cymbidium
floribundum
Cymbidium insigne Cymbidium insigne
forma album
Cymbidium
iridioides


Cymbidium
lowianum
Cymbidium
madidum
Cymbidium
maguanense
Cymbidium
mastersii
Cymbidium
quibeiense


Cymbidium
sanderae
Cymbidium
tigrinum
Cymbidium
tortisepalum
Cymbidium
tortisepalum
var. longibracteatum
Cymbidium
tracyanum


Cymbidium
wadae

Trước năm 1930, nước Mỹ không có nhiều giống lan và cũng không có nhiều người thích chơi lan hay vườn lan. Nói riêng về California thì chỉ có 2-3 vườn lan ở Oakland và San Francisco, nhưng chỉ dùng cho kỹ nghệ cắt bông, chớ không có bán cây. Lúc bấy giờ các vườn lan chỉ có Cát lan (cattleya) hay Thổ lan (cymbidium) nhưng cũng không có nhiều giống lan hay hoa đẹp , những giống này được nhập cảng từ Anh Quốc.

Anh Quốc là nơi nghiên cứu và lưu trữ hồ sơ những loài thảo mộc hay bông hoa, tất cả tên tuổi của những loài thào mộc hay bông hoa đều được đăng ký và lưu trữ ở Anh Quốc. Sau năm 1930 thổ lan mới được nhập cảng vào nước Mỹ nhưng rất giới han. Lúc bấy giờ thổ lan rất đắt giá, giá tính từng củ một, dù củ không có lá, hay củ có lá giá cả cũng không khác biệt bao nhiêu. Có nhiều loại, một củ với giá có thể tới $800 đô la, vào thời đó $800 đô la mua được một chiếc xe hơi mới tinh. Một cây thổ lan tên Cym. rosanna ‘pinkie’ được bán đấu giá $2,500 đô la và có người mua với giá $2,600 đô la.

Nhưng khi thế chiến thứ II bắt đầu, tất cả nhiên liệu chỉ dành cho chiến tranh, cho nên các vườn lan ở Anh Quốc không còn nhiên liệu để sưởi ấm cho lan vào mùa đông nữa. Vì không muốn mất những loại thổ lan đã gây giống nhiều năm, nên họ phải xuất ra nước ngoài, trong đó có cả nước Mỹ.

[Image]Thổ lan là một loại hoa lan khá phổ thông, vì hội đủ điều kiện: có nhiều hoa, to đẹp, đủ màu sắc và lâu bền, rất thông dụng cho việc trang trí trưng bày. Hiện giờ nước Mỹ có nhiều vườn thổ lan dùng cho kỹ nghệ cắt bông như Gallup & Tripping ở Santa Barbara nhưng cũng phải nhập hàng triệu đô la mỗi năm từ các nước Âu Châu và Á châu để cung ứng cho thị trường trong nước.

Việt Nam chúng ta có trên 20 giống thổ lan rừng và có vài loại đặc hữu, nghĩa là chỉ có mọc riêng ở Việt Nam đó là những cây: Cym.banaence, Cym. erythrostytum, Cym. schroederi, Cym. sanderae.

Những cây thổ lan mọc ở núi rừng Việt Nam như sau:

Cym. aloifolium (Lộ Hồi)
Cym. Atropurpuoum Cym. banaense
Cym. cyperifolium (Thanh Lan)   

Cym. giganteum Cym. lowianum
Cym. dayanum (Ngọc Bích)

 Cym. lancifolium
 Cym. schroedri
Cym. bicolor (Nhị Sắc)

 Cym. insigne (Hồng Kiếm)
 Cym. ewardi
Cym. sanderae (Hồng Lan) 

Cym. sinense (Mạc Lan)
Cym. ensifolium (Thanh Ngọc) 

Cym. iridioides (Hồng Hoàng)
Cym. Erythrostylum (Bạc Lan) 

Cym. finlaysonianum (Hoàng Kiếm)
Cym. devonianum (Gấm Ngũ Hổ)

 Cym. hookertianum/grandiforum
cymbidium tiger tail

Cymbidium aloifolium (L.) Sw. 1799

aloifolium
aloifolium x finlaysoniamum = Hanalei
aloifolium x iansonii(lowianum) = Faunus
aloifolium x parishii (sanderae) = Hugh Gordon
aloifolium x canaliculatum = Kintoki
(alifolium) simulansx canaliculatum = Alcor
aloifolium x bicolor = Burma Star
aliofolium x canaliculatum= Penguin
aloifolium x ensifolium = Ma-Rid
aloifolium x goeringii = Suzuka Pass
aliofolium x tracyanum = Mona

http://www.orchidspecies.com/orphotdir/cymbaloeifolium.jpg
 http://i302.photobucket.com/albums/nn110/282581/Imagens2564.jpg

http://i302.photobucket.com/albums/nn110/282581/Imagens2563.jpg

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNd0jOkWqpFDGotLx8NI3Y2xeQtNaINHMrrsgzeSNiU9wuQVUrjYNMIcnc8YTd3a5uy2hgXvBG7fUcHDauP6nIoxM_CBmjRI-VYHtF-mZ3XPdhVQdpeLDnuwutJgVdIXFNGTwnWjIRbWw/s1600/Cymbidium_aloifolium_07.JPG 

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjdzyOSFc2AsGuRff1S5M5DroVc6CHT_wZAtuug7hbH1c_PzgNaFfp2oyaJPMuw01aW9I5lG8XXYAJy7vtnC0DYiov2eBb6DIQUwoSX3W8fnP8un7u7Ei6VVvhnDOMev2mjIXfoq0dSRqg/

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh4hExBjIHDECjZh5FQ0VbTlMQURTa39ijxvjKeIl07Bl1BJ0sDT1MqPOiIyKaflOWEMeAJQwaUTnOmILDz_rvqlLdzo-FWMp78UJwODcPOE1-NxmBUjzjucc_NlkyNH0ZmtqyBnrl6Vfs/s1600/Cymbidium_aloifolium_09.JPG 

 http://i.images.cdn.fotopedia.com/flickr-2031242276-hd/Orchids/Cymbidium_/Cymbidium_aloifolium/Cymbidium_aloifolium_071029-8425.jpg

 http://farm8.staticflickr.com/7055/6909232337_c99c5c95b5_b.jpg

http://www.itslife.in/wp-content/gallery/gardening/gardening-bicolor-cym-fullbloom4.jpg

Cymbidium aloifolium var album











Cymbidium atropurpureum (lan kiếm treo.Trần Hợp)

http://www.orchidspecies.com/orphotdir/cymatropurpureum.jpg



Cym. bicolor (Nhị Sắc)

http://farm8.staticflickr.com/7159/6757926819_40faff080d_b.jpg


http://www.natureproducts.net/Forest_Products/Orchids/Cymbidium/Cymbidium%20bicolor.jpg

Cym. dayanum (Ngọc Bích)
 canaliculatum x dayanum = Bungy Jumper
chloranthum x dayanum = Uthong
elegans x dayanum = Elsimon
ensifolium x dayanum = Koh-Hou
erythrostylum x dayanum = Osborn
finlaysonianum x dayanum = Tavoy
floribundum x dayanum = Doctor Chang-Chin
insigne x dayanum = Solar Flare
tracyanum x dayanum = Akaka Falls      

 
 

 http://new.dalatrose.com/imageUpload/lucphu%5C1152010%5C2010115154748.jpg

 http://i18.photobucket.com/albums/b121/Bolero_Oz/P1020697.jpg

http://131.230.176.4/users/pelserpb/7_17_11/17Jul11/Cymbidiumdayanum.jpg

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxeY6RoaVCWXcxvCkH42mmyivmjx_7v4UEOhW38TwMkPfQhGajqVvjlFkkcIgU3QiEHaw2A_dK39X9D-QJLzf2eCglDg8fg-MZBwafx19uPGc5I-Iu3v5v-du08DZJnh6cS-9mDAzADAU/s1600/P9104935.JPG

http://cymbidiums.files.wordpress.com/2010/11/dayanum-cymbidium1.jpg

Cym. dayanum 'Red' (2).jpg

http://www.gcorchids.com/Cym.%20dayanum%20%27Red%27%20(2).jpg

Cymbidium dayanum - Kundasang War

http://farm7.staticflickr.com/6068/6088024165_7ebbe675be_b.jpg

Cymbidium dayanum var. alba










Cym. devonianum (Gấm Ngũ Hổ)




Cymbidium finlaysonianum Lindl. 1833.

Cymbidium finlaysonianum




Family Orchidaceae
Subfamily Epidendroideae
Tribe Cymbidieae
Subtribe Cyrtopodiinae
Scientific name Cymbidium finlaysonianum Wallich ex Lindley
Synonyms Cymbidium tricolor Miquel; Cymbidium wallichii Lindley
Distribution Philippines, Vietnam, Thailand, Cambodia, Malaysia, Singapore, Indonesia, Myanmar
Reference Cymbidium finlaysonianum Wall. ex Lindl. 1833
Cymbidium finlaysonianum Wall. ex Lindl.
Cymbidium finlaysonianum Lindl.

http://www.orchidsonline.com.au/files/IMG-20111030-01188.jpg

 https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhA-Ot2VyO3uw30XMgnU59xWDsr3K1EkmDd0uZmH0-aA9GZavfp_2QEUBXgB5ck7cZD6XjB3xqdVY_jUVeQBzwHSnK2N9mc8EzGzm3QWT6m0KaBOUzAyAsVbhbzH15qD7ivoi-VPWkw-aiK/s1600/1607201117181.jpg

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYWEw7Y3kpqVaASCMHNO9B8bq4Wc-xLBuiHI1W1dzi7EnYmT1mKHbfCf5AmAUx254f9m1n_bVwrB9eiVlmzY1Ghi-1GlfJglhObvnXBJC8yxcP8BJFnF7tE6lwq0hyphenhyphend_wfQtuaAU4oCr6V/s1600/DSC07257.JPG

http://www.orchidsonline.com.au/files/IMG-20111030-01188.jpg

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjL4pkCdHMMEAkH-r1HZ2328_LagpbEhzP_BjBmtSZNr4kcfvPTUQotPjT57VtfQlR_ljh_xZcebciOtGHhoCOX3PiFgXzN584N77YRgXgNgBglIgrOI5V8809WKeGAnyndbmt__yZacYcY/s1600/DSC07249.JPG

http://orchids.la.coocan.jp/Cymbidium/Cymbidium%20finlaysonianum/DSC02839.JPG

http://orchids.la.coocan.jp/Cymbidium/Cymbidium%20finlaysonianum/DSC02838.JPG

Cym. lancifolium


Cymbidium Cherry Blossom


http://www.ionopsis.com/images/Cymbidium_Cherry_Blossom_Profusion.jpg

 cymbidium tiger tail

 http://cymbidiums.files.wordpress.com/2011/10/cymbidium-tiger-tail.jpg

 cymbidium last tango

http://cymbidiums.files.wordpress.com/2010/11/cymbidium-last-tango.jpg

 Cymbidium Sarahjean Ice cascade

 http://cymbidiums.files.wordpress.com/2010/11/cymbidiums-sarahjean-ice-cascade.jpg

 http://cymbidiums.files.wordpress.com/2010/11/cymbidium-sarahjean-ice-cascade1.jpg

Cymbidium Kiwi Baron 'New Horizon'
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAdvVhM4CCrBEsWtAnVpYBbSjyx-iIxOT7Hv4ayKO69A5vg_VmJTxX-eB7LsyK1uoiAPlUZfCMPVNn4wQt0auIw0I_uhicMSPKYIKokK8pOeituZ0YgaK7KODrH_d1b2xDjM3Rn0dgXqA/s640/Cymbidium+Kiwi+Baron+%27New+Horizon%27+(1).jpg

Cymbidium Ruby Valley 'Emperor'

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvn_qvY2043FphQsFLN-Ijiif7PhmDP3Zmfmllxt_nEzKDKyk7yUYAXhfRXRl7j_QE_K_BhoS5x35F1QYraFENkHROuMf-l6rgzgHxUpxgxvdp3SmEm1BJJ60bcjdgdQagg4NrqCHST_4/s1600/Black-Champion-Cymbidium.jpg

Góp vui vài tấm




























Thổ lan có hai loại: hoa lớn (standard) và hoa nhỏ (miniature) sau này những nghệ nhân đã ghép ra một loại là hoa vừa (novelty) được ghép từ hoa lớn với hoa nhỏ, và những loại hoa rũ buông thõng (pendulous) được ghép ra hầu hết từ giống thổ lan Gấm Ngũ Hổ (devonianum) hay cây Lộ Hồi (aloifolium).

Hình dáng thổ lan đều giống nhau, lá dài, bẹ củ, dò hoa mộc ở dưới gốc lên, nhiều giống một củ ra hai dò hoa hay nhiều hơn, và có loại ra dò hoa hai năm liên tiếp cùng một củ, những loại đó thường được ghép với giống Cym. suave hay Cym. madidum, hai giống này từ Úc Châu, như cây Hà Bui 90% được ra hoa hai năm liên tiếp cùng một củ.

Đa số thổ lan nở hoa vào mùa đông, xuân, nhưng sau này có nhiều loại được làm ra nở hoa vào mùa hè hoặc cuối hè, những loại này được làm ra để cung ứng cho thị trường Nam Mỹ, Á Châu và cũng được trồng ở Texas, Flolida, loại này cũng trồng được ở miền nam Việt Nam, nếu những nơi đó hội được điều kiện nhiệt độ ban ngày 90-95°F (hay 32-35°C), ban đêm 70-75°F (hay 21-23°C).

CÁCH TRỒNG

Cym. Erythrostylum (Bạc Lan)

Nhiệt Độ

Thổ lan cần nhiệt độ thay đổi ngày nóng, đêm lạnh .ban ngày 80-90°F (27-32°C ) ban đêm 50-60°F (10-15°C). Thổ lan có thể chịu nóng tới 100°F và lạnh tới 30°F miễn là không đóng băng, ngoài ra nếu không có sự cách biệt giữa ngày và đêm tối thiểu từ 15°F cho đến 20°F (13-16°C), hầu như thổ lan sẽ không ra hoa.

Ánh Sáng
Thổ lan cần nhiều ánh nắng, nhưng phải che lưới để phòng bị cháy lá. Nhiều ánh sáng sẽ dễ ra hoa, có nhiều hoa hơn và mầu sắc sẽ trung thực hơn, thiếu ánh sáng sẽ làm cho hoa nhạt đi. Không thể nuôi thổ lan ở trong nhà hoặc ở những nơi rợp mát. Thổ lan vẫn ra hoa không cần phân bón, nếu đầy đủ ánh sáng, nhưng nếu có phân bón thì sẽ có nhiều hoa hơn. Thật ra ánh sáng mới là thức ăn chính cho cây cỏ bông hoa, còn phân bón chỉ là thuốc bổ mà thôi.

Ẩm Độ

Thổ lan cần độ ẩm từ 40-70%, mùa hè cần tưới nước xuống đất hay phun sương vào buổi sáng hay chiều để tăng thêm độ ẩm.

Tưới Nước


Thổ lan cần tưới nước mỗi tuần một lần, nhưng mùa hè cần tưới nhiều hơn, có thể tưới 2-3 lần tùy theo địa phương, không nên để cây bị thiếu nước lúc cây đang phát triển, khi cây đã ngưng tăng trưởng bớt tưới nước, nhưng đừng để cây bị khô rễ, sẽ làm cho cây bị khựng lại, và có thể sẽ không ra hoa.

Bón Phân


Khi mùa phát triển cho cây con, cần bón phân 30-10-10 mỗi tuần một lần, chỉ dùng ¼ của công thức của nhà chế tạo. Thí dụ công thức dùng 1 tsp cho một gallon nước thì dùng ¼ tsp cho một gallon nước, để tránh cây khỏi bị cháy lá. Khi cuối tháng 8 dùng phân bón 6-30-30 hay 10-52-10, cuối tháng 11 ngưng tưới phân, chỉ tưới nước thường, tưới thêm phân sẽ làm cho nụ hoa bị nóng có thể bị rụng hay bị có tật.

Thay Chậu

Trung bình 2-3 năm nên thay chậu một lần - nếu trồng bằng vỏ thông, 4-5 năm một lần - nếu trồng bằng vỏ dừa.

Trồng thổ lan bằng:

Vỏ thông vừa ½” (medium grade) 4 phần vỏ thông, 1 phần perlite
Vỏ thông lớn ¾” (large grade) 4 phần vỏ thông, 1 phần perlite
Vỏ dừa vừa ½” (medium grade) 4 phần vỏ dừa, 1 phần perlite
Vỏ dừa lớn ¾” (large grade) 4 phần vỏ dừa, 1 phần perlite



Trước khi thay chậu hay chia cây, nên ngâm các vật liệu trong nước nhiều giờ, không nên dùng potting soil (đất) tuy gọi là thổ lan nhưng không nên trồng với đất hay dưới đất, vì dễ bị ứ nước sẽ dễ bị thối rễ.

Khi dùng vỏ dừa nên ngâm cho thật kỹ, khi nào không còn thấy đậm như nước trà nữa thì dùng sẽ tốt hơn.

Không nên để hoa tàn hết trên cành, nếu còn khoảng 2-3 nụ thì nên cắt xuống rồi cắm vào trong những bình hoa, nếu để tàn hết trên cành sẽ làm cho cây yếu đi, sẽ khó ra hoa cho mùa tới.

Sau khi hoa tàn là thời gian tốt nhất để thay châu hay chia cây, cắt bỏ rễ khoảng 2-3” inch từ đáy chậu, lấy hết vật liệu cũ ra, cắt bỏ những củ già không có lá (back bulb) và tỉa bỏ những rễ chết. Khi tách ra làm nhiều phần, nên giữ tối thiểu 3-5 nhánh, những củ già không lá, rửa sạch để cho ráo nước rồi bỏ vào bao nylon, buộc miệng kín lại rồi để vào chỗ rợp mát, khi nào củ mọc mầm và rễ rồi sẻ trồng lại.

Khi trồng, lựa chậu đủ chỗ cho lan mọc trong 2-3 năm, cách mép chậu khoảng 2-3” inch, đặt củ già gần mép chậu, để ý hướng cây mọc, chừa cho chỗ mầm non mọc lên, bỏ vỏ cây hay vỏ dừa vào rồi nén cho thật chặt, tưới B1 pha 1 thìa súp cho 1 gallon nước, xong rồi để vào chỗ rợp mát 2-3 tuần mới tưới.

theo PHẠM CƯỜNG

Nhận xét