Khi sưu tầm về các giống Dendrobium cho bộ sưu tập Hình Ảnh lan Rừng Việt Nam từ A-Z, chúng tôi đã sơ sót bỏ quên 2 cây: Dendrobium schildhaueri Ormerod & H.A. Pedersen 2003 và Dendrobium schrautii Schildh. 2006, trong bộ sưu tập do Luật sư Karel Petrzelka, Cựu Tổng lãnh sự Cộng Hòa Tiệp gửi cho. Nay xin nói rõ lại.
Dendrobium schildhaueri Ormerod & H.A. Pedersen 2003
Karel Petrzelka cho biết đã thấy tại Sông Bé, Lộc Ninh. Theo The Internet Orchid Species Photo Encyclopedia (Orchid Species) cây Dendrobium schildhaueri có mọc tại Miến Điện, Thái lan, Lào và Việt Nam. Nhưng khi tìm hiểu mới biết cây này chỉ là đồng danh (synonym) của cây Dendrobium virgineum do Rchb. f công bố vào năm 1884 và cây Dendrobium kontumense do Gagnep. công bố vào 1932.
Theo nguyên tắc, tên nào công bố trước sẽ là tên chính thức, tên nào công bố sau chỉ được coi là đồng danh. Sở dĩ có tình trạng này là khi các khoa học gia thấy một cây lan khác lạ, nghĩ đó là một cây lan mới cho nên đặt tên và công bố. Trường hợp này rất thường tình vì mấy ai có thể biết hết tất cả những cây lan trên thế giới. Do đó cây Dendrobium virgineum Rchb. f 1884 là tên chính còn Dendrobium kontumense Gagnep. 1932 và Dendrobium schildhaueri Ormerod & H.A. Pedersen 2003 chỉ là đồng danh mà thôi.
Dendrobium schrautii Schildh. 2006
Đồng danh: Den. phi Christenson
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Phong lan đặc hữu của Việt Nam, thân cao 30-45 phân có lông đen, lá 4-6 chiếc, dài 8-10 phân, ngang 2-2.5 phân. Hoa 2-3 chiếc ở gần ngọn thân cây xanh lá, to 4-5 phân, lưỡi hoa lộn ngược lên trên.
Nơi mọc: Karel Petrzelka đã thấy tại Đầm Ron, Đà lạt, Lâm Đồng.
Người ta thường nhầm lẫn cây lan này với cây Den. williamsonii vì thân, lá và hoa của 2 cây rất giống nhau. Tháng 3 năm 2010 chúng tôi đã thấy cây lan này nở hoa tại vườn của anh Lê Trọng Châu ở Đà lạt, nhưng cứ nghĩ đó là cây Den. williamsonii và sau này mới biết đó là cây Den. schrautii. Theo sự phân tích các khoa hoc gia, hoa của Den. schrautii nở lộn ngược, lưỡi hoa hướng lên trên và thân cây cao hơn và mảnh mai hơn. Den. williamsonii lưỡi hoa chúc xuống phía dưới, thân ngắn và mập hơn.
Ngoài ra người ta cũng thường nhầm lẫn cây Den. williamsonii với cây Den. cariniferum. Khi được hỏi về sự khác biệt của những cây Dendrobium này, khoa học gia Tiến sĩ Andre’ Schuiteman của vườn Thảo mộc Kews cho biết: Den. schrautii (Den. phi) hoa nở lộn ngược và Den. cariniferum khác với Den. williamsonii ở chỗ Den. cariniferum cánh hoa có sống nhọn và cuống hoa cũng nhọn, còn Den. willliamsonii tròn hơn. (They are certainly fairly similar. Dendrobium schrautii (syn. D. phi) can be recognised by the upside down (not resupinated) flowers. D. cariniferum differs from D. williamsonii in the sharp keels on the sepals and ovary. D. williamsonii has a terete ovary).
Tiến sĩ Jan Ponert, vườn Thực vật Prague, Cộng Hòa Tiệp cho biết: Hoa của Den. cariniferum trong họng hoàn toàn mầu cam, trong khi Den. williamsonii cánh hoa mầu trắng hay vàng nhạt và lưỡi hoa mầu vàng và chỉ có mấy lằn mầu cam ở giữa lưỡi hoa, (those the whole throat being orange is cariniferum. The throat of williamsonii is white and only line of orange on the middle of the lip. Sepals and petals are white lip is yellow.)
Tiến sĩ Geoff Stocker, Úc Đại Lợi cũng cho biết rằng nhiều khoa học gia cho rằng 2 cây cũng chỉ là một, nhưng cây Den. cariniferum sống ở cánh hoa nhô cao hơn, còn Den. williamsonii có sống thấp hơn. (Den. cariniferum has prominent keels on the back of th sepal while Den. williamsonii has only small keels).
Có người cho biết hoa Den. cariniforum lâu tàn hơn là Den. williamsonii, nhưng không rõ có đúng hay không?
Chỉ có một cây Den. schrautii vừa mua được, lại không mẫu hoa nên đành tìm hiểu qua lời giải thích của các khoa học gia kể trên. Các bạn yêu lan có sẵn mẫu vật trong tay xin hãy vui lòng kiểm nghiệm các sự phân tích kể trên và xin cho biết.
Thành thực cám ơn.
Dendrobium schildhaueri Ormerod & H.A. Pedersen 2003
 Ảnh: Karel Petrzelka |  Ảnh: Orchid species |
 Dendrobium virgineum Ảnh: Chu xuân Cảnh | |
Karel Petrzelka cho biết đã thấy tại Sông Bé, Lộc Ninh. Theo The Internet Orchid Species Photo Encyclopedia (Orchid Species) cây Dendrobium schildhaueri có mọc tại Miến Điện, Thái lan, Lào và Việt Nam. Nhưng khi tìm hiểu mới biết cây này chỉ là đồng danh (synonym) của cây Dendrobium virgineum do Rchb. f công bố vào năm 1884 và cây Dendrobium kontumense do Gagnep. công bố vào 1932.
Theo nguyên tắc, tên nào công bố trước sẽ là tên chính thức, tên nào công bố sau chỉ được coi là đồng danh. Sở dĩ có tình trạng này là khi các khoa học gia thấy một cây lan khác lạ, nghĩ đó là một cây lan mới cho nên đặt tên và công bố. Trường hợp này rất thường tình vì mấy ai có thể biết hết tất cả những cây lan trên thế giới. Do đó cây Dendrobium virgineum Rchb. f 1884 là tên chính còn Dendrobium kontumense Gagnep. 1932 và Dendrobium schildhaueri Ormerod & H.A. Pedersen 2003 chỉ là đồng danh mà thôi.
Dendrobium schrautii Schildh. 2006
 Ảnh: Bùi xuân Đáng |  Ảnh: Bùi xuân Đáng |
Đồng danh: Den. phi Christenson
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Phong lan đặc hữu của Việt Nam, thân cao 30-45 phân có lông đen, lá 4-6 chiếc, dài 8-10 phân, ngang 2-2.5 phân. Hoa 2-3 chiếc ở gần ngọn thân cây xanh lá, to 4-5 phân, lưỡi hoa lộn ngược lên trên.
Nơi mọc: Karel Petrzelka đã thấy tại Đầm Ron, Đà lạt, Lâm Đồng.
Người ta thường nhầm lẫn cây lan này với cây Den. williamsonii vì thân, lá và hoa của 2 cây rất giống nhau. Tháng 3 năm 2010 chúng tôi đã thấy cây lan này nở hoa tại vườn của anh Lê Trọng Châu ở Đà lạt, nhưng cứ nghĩ đó là cây Den. williamsonii và sau này mới biết đó là cây Den. schrautii. Theo sự phân tích các khoa hoc gia, hoa của Den. schrautii nở lộn ngược, lưỡi hoa hướng lên trên và thân cây cao hơn và mảnh mai hơn. Den. williamsonii lưỡi hoa chúc xuống phía dưới, thân ngắn và mập hơn.
 Den. schrautii Ảnh: Nguyễn minh Đức |  Den. williamsonii Ảnh: Bùi xuân Đáng |
Ngoài ra người ta cũng thường nhầm lẫn cây Den. williamsonii với cây Den. cariniferum. Khi được hỏi về sự khác biệt của những cây Dendrobium này, khoa học gia Tiến sĩ Andre’ Schuiteman của vườn Thảo mộc Kews cho biết: Den. schrautii (Den. phi) hoa nở lộn ngược và Den. cariniferum khác với Den. williamsonii ở chỗ Den. cariniferum cánh hoa có sống nhọn và cuống hoa cũng nhọn, còn Den. willliamsonii tròn hơn. (They are certainly fairly similar. Dendrobium schrautii (syn. D. phi) can be recognised by the upside down (not resupinated) flowers. D. cariniferum differs from D. williamsonii in the sharp keels on the sepals and ovary. D. williamsonii has a terete ovary).
Tiến sĩ Jan Ponert, vườn Thực vật Prague, Cộng Hòa Tiệp cho biết: Hoa của Den. cariniferum trong họng hoàn toàn mầu cam, trong khi Den. williamsonii cánh hoa mầu trắng hay vàng nhạt và lưỡi hoa mầu vàng và chỉ có mấy lằn mầu cam ở giữa lưỡi hoa, (those the whole throat being orange is cariniferum. The throat of williamsonii is white and only line of orange on the middle of the lip. Sepals and petals are white lip is yellow.)
Tiến sĩ Geoff Stocker, Úc Đại Lợi cũng cho biết rằng nhiều khoa học gia cho rằng 2 cây cũng chỉ là một, nhưng cây Den. cariniferum sống ở cánh hoa nhô cao hơn, còn Den. williamsonii có sống thấp hơn. (Den. cariniferum has prominent keels on the back of th sepal while Den. williamsonii has only small keels).
Có người cho biết hoa Den. cariniforum lâu tàn hơn là Den. williamsonii, nhưng không rõ có đúng hay không?
 Den. cariniferum Ảnh: Karel Petrzelka |  Den. williamsonii Ảnh: orchideenforum.info |
Chỉ có một cây Den. schrautii vừa mua được, lại không mẫu hoa nên đành tìm hiểu qua lời giải thích của các khoa học gia kể trên. Các bạn yêu lan có sẵn mẫu vật trong tay xin hãy vui lòng kiểm nghiệm các sự phân tích kể trên và xin cho biết.
Thành thực cám ơn.
Westminster 10-2012
BÙI XUÂN ĐÁNG
Nhận xét
Đăng nhận xét