Cá cúi

Tên thường gọi: Cá cúi, đu-gông, bò biển, cá nàng tiên
Tên khoa học: Dugong dugon
Giới: Animalia
Ngành: Chordata
Lớp: Mammalia
Bộ: Sirenia
Họ: Dugongidae
Chi: Dugong
Loài: D. dugon

Cá cúi, hay đu-gông, bò biển, cá nàng tiên là một động vật ở vùng cận duyên biển nhiệt đới. Loài này phân bố chủ yếu ở các vùng ven biển cận duyên nhiệt đới và bán nhiệt đới từ Ấn Độ Dương sang Thái Bình Dương, bao trùm 37 quốc gia. Vĩ tuyến 26 bắc và nam thường được coi là giới hạn của cá cúi. Eo biển Torres ở Úc châu là địa bàn tập trung của hơn 10.000 con cá cúi sinh sống.

Đặc điểm

Bò biển có thân hình con thoi. Đuôi dạng vây nằm ngang thay vì dọc đứng của loài cá. Do sống trầm mình dưới nước quanh năm suốt tháng, bốn chi của Bò Biển đã thoái hóa, nay chỉ còn hai chân trước như hai mái dầm, dùng để chuyển hướng khi bơi và cũng dùng để “bồng” con cho bú giống như người; hai chi sau đã biến thành cái đuôi rất khỏe, rất đẹp. Vì vậy thời xưa có khi gọi là người cá.

Da chúng dày, sắc xám, lông thưa, có lớp mỡ dày bao bọc toàn thân. Phần đầu cá tương đối lớn so với tỷ lệ thân mình. Thị lực của cá cúi rất kém, nhưng khứu giác rất nhạy bén. Môi chúng rất dày, lởm chởm râu cứng. Chúng dùng môi ngoạm lấy rong biển ở dưới đáy để ăn. Con đực đôi khi mọc răng dài tương tự như ngà. Chúng có hàm răng rộng và bằng phẳng, thích hợp cho việc ăn hải tảo và thuỷ tảo.

Vì thức ăn thực vật thường kém chất bổ, loài cá cúi có hệ thống tiêu hóa rất dài (45 m) để hấp thụ các chất dinh dưỡng. Dạ dày của chúng giống dạ dày của loài bò trên cạn, từ đó chứng tỏ xuất xứ xa xưa của hải ngưu là động vật ăn cỏ trên cạn, sau đó vì lí do nào đó mà di chuyển xuống biển sinh sống.

Trọng lượng: trung bình 250-300 kg, có khi nặng đến 1.600 kg.

Bò biển bị đe dọa bởi nạn săn bắn vì thịt Bò biển có tiếng là ngon. Vì chúng bơi rất chậm, Bò biển dễ bị sa lưới. Ngoài ra cặp nanh của Bò biển với cấu trúc giống ngà voi nên cũng gây ra thị trường buôn nanh khiến chúng bị săn bắt.

Chiều dài thân: con đực 2,5 – 3,15 m (có con dài đến 5,83), con cái nhỏ hơn con đực, thường 2,40 – 3,00 m.

Sinh sản

Bò biển cái thụ thai ở khoảng tuổi 10-17. Thời kỳ thai nghén là 13-15 tháng, tiếp theo là 14-18 tháng bú mớm. Bò biển con vừa sinh ra đã dài 1,2m, nặng 30 kg, bú sữa mẹ liên tục trong vòng 18 tháng và luôn luôn bơi sau mẹ
Vì thời gian nuôi con khá lâu, tốc độ sinh sản của Bò biển khá thấp. Trung bình thì 2,5 đến 7 năm Bò biển mới đẻ một lứa.